ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ

Λίγα λόγια για τον αυτισμό

Ο αυτισμός είναι μια αισθητηριακή, νευρολογική διαταραχή. Μιλάμε για το φάσμα του αυτισμού επειδή υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις σχετικά με τη λειτουργικότητα και την κοινωνικότητα στα άτομα που βρίσκονται σ’ αυτό.

Από τη μια μεριά του φάσματος είναι τα παιδιά που αποκτάνε λόγο περίπου στην ηλικία που πρέπει και που δείχνουν υψηλή νοημοσύνη, αλλά που από την άλλη μεριά συμπεριφέρονται ανώριμα συναισθηματικά και κοινωνικά: Οι αντιδράσεις τους πολλές φορές θεωρούνται από το γύρω κόσμο ως υπερβολικές και συχνά οι γονείς κατηγορούνται για αυτή τη συμπεριφορά. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο αυτισμός δεν φαίνεται στον γύρω κόσμο.

Στην άλλη πλευρά του φάσματος βρίσκονται τα παιδιά τα οποία έχουν μειωμένη λειτουργικότητα. Δεν αποκτάνε λόγο ή αυτός είναι πολύ περιορισμένος και εκδηλώνουν περισσότερο στερεοτυπική συμπεριφορά.

Ο εγωκεντρισμός

Το ουσιαστικό χαρακτηριστικό του αυτισμού είναι ο εγωκεντρισμός. Αυτή είναι η ‘αναπηρία’ του αυτιστικού παιδιού. Είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τον κόσμο, τα γεγονότα, τα πράγματα και τους ανθρώπους. Είναι ο τρόπος που στέκεται στη ζωή. Δεν μπορεί να είναι διαφορετικός, όσο και να προσπαθήσουμε να τον αλλάξουμε. Αυτός ο εγωκεντρισμός υπάρχει σε όλο το φάσμα του αυτισμού.

Ο εγωκεντρισμός εκδηλώνεται στο να βλέπει τον εαυτό του στο επίκεντρο του κόσμου του και στο να έχει ανάγκη όλοι οι άλλοι να κάνουν ο, τι θέλει εκείνο. Δεν σημαίνει ότι δεν θέλει να μας υπολογίσει, αλλά απλά δεν ξέρει το πώς. Λειτουργεί με βάση το συμφέρον του.

Άλλα χαρακτηριστικά του αυτισμού προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από αυτόν τον εγωκεντρισμό, όπως το να μην καταλαβαίνει την πρόθεση των άλλων, η έλλειψη ντροπής, η έλλειψη φαντασίας, κ.α. Τα παιδιά βρίσκουν τρόπους να δείχνουν, και χωρίς (λεκτική) επικοινωνία, αυτό που θέλουν, αλλά πολλές φορές αρκετά αναποτελεσματικά. Οι γονείς συνήθως καταλαβαίνουν αυτό που ζητάνε, αλλά ένας τρίτος όχι.

Αισθητηριακή διαταραχή

Συμβαίνει συχνά να υπάρχει διαταραχή στην αισθητηριακή επεξεργασία πληροφοριών. Τα ερεθίσματα εισέρχονται στον εγκέφαλο είτε πιο δυνατά από ο, τι θα έπρεπε, είτε πιο ασθενή. Φαινόμενα όπως το φτερούγισμα των χεριών, το περπάτημα στις μύτες των ποδιών, το να γλύφουν π.χ. κάγκελα, η υπερκινητικότητα και άλλα πολλά εντάσσονται στην διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Πιθανόν και η ακραία επιλεκτικότητα στη διατροφή που συναντάμε στον αυτισμό να προέρχεται από αυτή. Μερικές φορές φαίνεται πως το παιδί δεν αισθάνεται πόνο, κρύο, ζέστη. Η διαταραχή αφορά όλες τις αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης του σώματος: το να γνωρίζει κανείς πώς κάθεται, η αίσθηση της πείνας, ή η ανάγκη για τουαλέτα.

Είναι σαφές πως το παιδί που στέκεται έτσι στη ζωή, μπορεί να βιώνει το περιβάλλον του αρκετά εχθρικό. Χρειάζεται από μας κατανόηση και αποδοχή, για να αισθάνεται ασφάλεια. Επίσης μπορούμε να καταλαβαίνουμε τις δυσκολίες των γονιών και των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, που ζουν απίστευτες καταστάσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς καμία καθοδήγηση στο πώς να τις χειριστούν.

Θεωρούμε ότι η συμπεριφορές των παιδιών που έχουν χαμηλότερη λειτουργικότητα δεν οφείλονται σε μειωμένη νοημοσύνη, αν και η επιστήμη υπολογίζει πως 75% από τα αυτιστικά παιδιά έχουν και νοητική καθυστέρηση. Αντιθέτως πιστεύουμε ότι και αυτά τα παιδιά είναι πανέξυπνα. Το πρόβλημά τους δεν είναι η νοημοσύνη, αλλά πιθανόν είναι πολύ εγκλωβισμένα μέσα στο σώμα τους, λόγω της αισθητηριακής διαταραχής. Επίσης ενδέχεται ίσως να έχουν μεγαλύτερη έλλειψη κοινωνικότητας, η οποία αντανακλάται στην συμπεριφορά τους.